Gmina Jeleniewo z mocy prawa stanowi wspólnotę samorządową, tworzoną przez mieszkańców gminy wraz z terytorium obejmującym 33 jednostki pomocnicze gminy.

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady działania samorządu gminnego jest ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz.1591 z późn.zm.).

Od dnia 1 stycznia 1999 roku, czyli od dnia wejścia w życie reformy administracyjnej wprowadzającej zasadniczy, trójstopniowy podział terytorialny państwa, Gmina Jeleniewo, jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego należy do powiatu suwalskiego w województwie podlaskim.

Tworzenie, łączenie, podział, znoszenie gminy i ustalanie jej granic oraz nadanie gminie statusu miasta oraz ustalanie i zmiana nazwy gminy a także siedziby jej władz następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.  Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, o sprawach tych rozstrzyga gmina.  Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Katalog zadań własnych określa ustawa o samorządzie gminnym.

Zasada pomocniczości (subsydiarności) zawarta w wiążącej Polskę Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego akcentuje szczebel najbliższy obywatelowi – gminę.

Konstytucja RP przyjmuje zasadę domniemania kompetencji na rzecz samorządu terytorialnego, a w ramach samorządu terytorialnego zasadę domniemania kompetencji na rzecz gminy.

Gmina jako osoba prawna działa poprzez swoje organy, którymi są : Rada Gminy jako organ stanowiący oraz Wójt jako organ wykonawczy. Działalność gminy jest jawna, a ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw.